Trong bối cảnh bức tranh kinh tế toàn cầu u ám dưới những tác động từ đại dịch COVID-19, xung đột chính trị, đứt gãy chuỗi cung ứng, giá cả năng lượng leo thang… Với Việt Nam, năm 2022, kinh tế đã vượt khó ngoạn mục, lấy lại đà tăng trưởng ngoạn mục và trở thành điểm sáng của khu vực châu Á.

Điểm sáng tăng trưởng ở châu Á

Đánh giá về phát triển kinh tế Việt Nam năm 2022, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng, nhìn nhận gặp nhiều khó khăn, thách thức nhưng với nền tảng và quá trình phát triển tích cực thời gian qua, Việt Nam tiếp tục đạt được những kết quả quan trọng, khá toàn diện trên hầu hết các lĩnh vực; quy mô, tiềm lực, sức cạnh tranh của nền kinh tế được nâng lên, tính tự chủ được cải thiện, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn, cơ cấu kinh tế tiếp tục dịch chuyển sang chiều sâu, tăng độ mở nền kinh tế, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn.

Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng đánh giá kinh tế Việt Nam năm 2022 phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch COVID-19.

Đánh giá về phát triển kinh tế Việt Nam năm 2022, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng, nhìn nhận gặp nhiều khó khăn, thách thức nhưng với nền tảng và quá trình phát triển tích cực thời gian qua, Việt Nam tiếp tục đạt được những kết quả quan trọng, khá toàn diện trên hầu hết các lĩnh vực; quy mô, tiềm lực, sức cạnh tranh của nền kinh tế được nâng lên, tính tự chủ được cải thiện, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn, cơ cấu kinh tế tiếp tục dịch chuyển sang chiều sâu, tăng độ mở nền kinh tế, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn.

Minh chứng thấy rõ là năm 2022, Việt Nam đã trở thành điểm đến cho các công ty trong chuỗi cung ứng của Apple đặt địa điểm sản xuất như Foxconn, Luxshare, Pegatron, Wistron; tập đoàn Samsung (Hàn Quốc) cũng xây dựng trung tâm nghiên cứu và chế tạo lớn nhất Đông Nam Á trị giá hơn 220 triệu USD tại Hà Nội, tiếp tục mở rộng các nhà máy tại Thái Nguyên, Bắc Ninh và Đồng Nai.

Không chỉ các tập đoàn đa quốc gia trong lĩnh vực điện tử, mà các "ông lớn" trong ngành hàng không như Airbus, Boeing cũng đã đặt kỳ vọng muốn phát triển chuỗi cung ứng tại Việt Nam. Bên cạnh đó khu vực tư nhân đóng góp ngày càng lớn và trở thành một động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước. Năm 2022, Việt Nam được xem là nền kinh tế hồi phục thần tốc sau đại dịch và bứt phá mạnh mẽ ở châu Á.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT cũng chỉ ra những thách thức tiềm ẩn, giống như nhiều quốc gia khác trên thế giới, Việt Nam với độ mở của nền kinh tế lớn khoảng 200% GDP. Khi những tác động từ bên ngoài và tồn tại tích tụ lâu nay của nền kinh tế tác động mạnh đến dư địa điều hành chính sách, thị trường vốn, thị trường bất động sản... thì từ nửa đầu quý IV/2022, hoạt động sản xuất kinh doanh, lao động việc làm của người dân, doanh nghiệp bị ảnh hưởng, tác động trực tiếp tới tình hình sản xuất, đầu tư, kinh doanh của các ngành, lĩnh vực. Lãi suất tăng nhanh tạo áp lực lớn về huy động vốn, tăng chi phí sản xuất; động lực thúc đẩy xuất khẩu tại các thị trường lớn gặp nhiều thách thức khi đơn hàng, thị trường xuất khẩu bị thu hẹp do sức cầu suy giảm.

Ông Andrew Jeffries - Giám đốc quốc gia Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) nhận định, những "cơn gió ngược" đang xuất hiện, bao gồm việc thắt chặt tiền tệ, nhu cầu toàn cầu suy yếu với hàng xuất khẩu của Việt Nam và những bất thường trên thị trường trái phiếu.

Phát huy nội lực là yếu tố quyết định gắn với ngoại lực và phát triển lực lượng doanh nghiệp của người Việt Nam ngày càng vững mạnh.

Những "cơn gió ngược" này khiến chuyên gia ADB điều chỉnh dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam năm 2023 từ mức 6,7% xuống 6,3%.

"Với bối cảnh kể trên, các phản ứng chính sách của Việt Nam cần hướng tới sự cân bằng giữa kiềm chế lạm phát và duy trì tăng trưởng kinh tế, đồng thời đảm bảo sự vận hành của hệ thống tài chính", đại diện ADB khuyến nghị, đồng thời cảnh báo Việt Nam nên cảnh giác lạm phát trong năm 2023.

Đại diện ADB bày tỏ tin tưởng rằng, với nền tảng kinh tế lành mạnh và khả năng lãnh đạo mạnh mẽ, Việt Nam có thể đối đầu những "cơn gió ngược" trong năm 2023. "Triển vọng của kinh tế Việt Nam vẫn rất tích cực trong trung, dài hạn và sự tìm đến của dòng vốn FDI là một lá phiếu tín nhiệm với Việt Nam", ông nói.

Hóa giải thách thức

Để phát huy hơn nữa nguồn lực từ dòng vốn FDI, Bộ trưởng KH&ĐT yêu cầu: “Phải hình thành năng lực sản xuất quốc gia mới, có tính tự chủ, chủ động tham gia, cải thiện vị trí trong chuỗi giá trị toàn cầu và khả năng chống chịu hiệu quả trước các tác động lớn, bất thường từ bên ngoài. Phát huy nội lực là yếu tố quyết định gắn với ngoại lực và phát triển lực lượng doanh nghiệp của người Việt Nam ngày càng vững mạnh".

Bộ trưởng Bộ KH&ĐT cho rằng để hóa giải, khắc phục những khó khăn, thách thức, giải quyết những điểm nghẽn phát triển của nền kinh tế, cần tận dụng cơ hội phát triển, huy động tối đa nguồn lực đầu tư toàn xã hội, sự tham gia của người dân, doanh nghiệp… đạt mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 2023 và 5 năm 2021 – 2025 mà Trung ương Đảng, Quốc hội đã đề ra. 

Trong đó, Bộ trưởng Dũng nhấn mạnh tới quan điểm kiên định, nhất quán và bám sát quan điểm, mục tiêu, định hướng chỉ đạo, điều hành của Đảng, Nhà nước về giữ vững thành quả phòng, chống dịch COVID-19, chủ động ứng phó kịp thời, hiệu quả với các tình huống dịch bệnh. Ưu tiên giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; điều hành đồng bộ, linh hoạt, hiệu quả, phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa với chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác phù hợp với tốc độ phục hồi nền kinh tế, ổn định nền tảng kinh tế vĩ mô; bảo đảm an sinh xã hội và tạo việc làm cho người lao động; thúc đẩy các động lực tăng trưởng (đầu tư, tiêu dùng và xuất khẩu).

Cùng với đó, lấy đổi mới, cải cách, nâng cao chất lượng thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đầy đủ, đồng bộ, hiện đại, hội nhập và thực thi pháp luật hiệu lực, hiệu quả là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy phát triển đất nước. Thị trường đóng vai trò chủ yếu trong huy động, phân bổ và sử dụng hiệu quả các nguồn lực sản xuất.

“Chủ động, tích cực nghiên cứu, xây dựng và sửa đổi các dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết trình cấp có thẩm quyền trong năm 2023, nhất là các dự án luật có vai trò quan trọng để cơ bản xử lý các vướng mắc, khó khăn và tạo lập môi trường thuận lợi cho đầu tư, kinh doanh, như: Luật Đất đai (sửa đổi)... với tinh thần mở rộng dân chủ phải gắn với giữ vững kỷ luật, kỷ cương”, Người đứng đầu ngành KH&ĐT nhấn mạnh.

Đáng chú ý, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng khẳng định, bên cạnh việc thực hiện các nhóm nhiệm vụ, giải pháp trong năm 2023 thì cần tiếp tục thực hiện các định hướng lớn về phát triển bền vững như tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn... để hướng tới nền kinh tế carbon thấp, làm giàu vốn tự nhiên, giảm phát thải khí nhà kính, xanh hóa sản xuất, xanh hóa lối sống và thúc đẩy tiêu dùng bền vững. Đây cũng chính là mục tiêu chiến lược góp phần đẩy lùi những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu, hướng tới mục tiêu phát triển nhanh và bền vững của Việt Nam.

Nhật Linh