Ngày 21/10, bác sĩ Đinh Thị Thu Phương - Khoa Cấp cứu và Chống độc, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, đơn vị đã tiếp nhận hai trẻ 3 tháng và 6 tháng tuổi nhập viện trong tình trạng tím tái, ngừng thở, ngừng tim, trong một tuần qua.
Các bé được bác sĩ nỗ lực cấp cứu nhưng vẫn không qua khỏi và được chẩn đoán là hội chứng đột tử ở trẻ nhỏ (SIDS - Sudden Infant Death Syndrome).
Hội chứng tử vong đột ngột ở trẻ nhỏ xảy ra không có bất kỳ dấu hiệu nào cảnh báo trước. Ảnh minh họa
Trường hợp thứ nhất là một bé trai khỏe mạnh, sau khi ăn được người nhà cho nằm ngủ một mình trong phòng. Khi gia đình phát hiện thì trẻ đang nằm úp mặt xuống đệm, tím tái. Bé được đưa đến viện gần nhà cấp cứu ngừng tuần hoàn và có nhịp tim trở lại.
Sau đó, bé được chuyển vào khoa Cấp cứu Chống độc, Bệnh viện Nhi Trung ương trong tình trạng hôn mê sâu, suy hô hấp, suy tuần hoàn. Tại đây, các bác sĩ tiếp tục hồi sức, xét nghiệm để chẩn đoán và tìm nguyên nhân. Tuy nhiên, tình trạng của bé ngày càng nặng, nguy cơ tử vong, gia đình xin đưa về nhà.
Trường hợp thứ 2 là một bé gái 3 tháng tuổi, ở Hà Nội, có tình trạng ngừng thở, ngừng tim trước khi đến bệnh viện. Theo lời kể của gia đình, khoảng 23h đêm 19/10, trẻ được cho ngủ cùng bố mẹ. Đến khoảng 1h30 sáng, người mẹ tỉnh dậy phát hiện con tím tái toàn thân, không thở. Trong lúc hoảng loạn, gia đình gọi xe cấp cứu đưa trẻ vào Bệnh viện Nhi Trung ương.
Tại đây, các bác sĩ phát hiện trẻ đã ngừng thở, ngừng tim, hạ nhiệt độ. Mặc dù được các bác sĩ nỗ lực cấp cứu, nhưng trẻ đã không qua khỏi.
"Sự ra đi bất ngờ của các bé là nỗi đau, nỗi day dứt không nguôi của gia đình, là một hồi chuông cảnh báo đối với các bậc cha mẹ có con nhỏ. Trước đó, Khoa Cấp cứu và Chống độc cũng có tiếp nhận một vài trường hợp tương tự như trẻ trên đã xảy ra”, bác sĩ Phương cho biết thêm.
Theo TS.BS Lê Ngọc Duy - Trưởng Khoa Cấp cứu và chống độc, SIDS là cái chết bất ngờ và không tiên lượng được ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ trong khoảng từ 2 tuần tuổi đến 1 năm tuổi.
SIDS hay gặp ở trẻ 2-4 tháng tuổi. Hầu hết SIDS đều xảy ra khi trẻ đang ngủ. Hội chứng này xảy ra mà không có bất kỳ dấu hiệu nào cảnh báo trước, khiến đột tử ở trẻ nhỏ trở thành nỗi ám ảnh lớn đối với nhiều gia đình.
Bên cạnh những nguyên nhân gây tử vong đột ngột như ngạt thở, chảy máu não, viêm cơ tim… nhiều trường hợp không có nguyên nhân rõ ràng.
Nguyên nhân gây đột tử có thể do trẻ có khuyết tật nghiêm trọng ở hệ hô hấp, tim mạch, hoặc sự kiểm soát nhịp thở của não bộ chưa phát triển hoàn thiện. Đường thở trẻ bị chèn ép khi ngủ trong tư thế nằm sấp, nằm nghiêng - sấp. Trẻ ngủ trên giường có quá nhiều vật dụng hay giường ngủ mềm; ngủ cùng với bố mẹ cũng có thể là tác nhân gây đột tử. Trẻ bị tăng thân nhiệt do nhiệt độ phòng quá nóng hoặc quấn quá nhiều quần áo, chăn to; trẻ ngủ sâu dẫn đến mất kiểm soát nhịp thở.
Các yếu tố nguy cơ dẫn đến hội chứng này gồm: Trẻ trai nhiều hơn trẻ gái; sinh non, cân nặng khi sinh thấp, chậm tăng trưởng; tư thế ngủ nằm sấp, không có núm vú giả. Mẹ nhỏ hơn 20 tuổi, sử dụng ma túy, hút thuốc lá trong thai kỳ và sau sinh. Khoảng cách ngắn giữa các lần mang thai. Trẻ nằm chung giường với cha mẹ, người chăm sóc. Anh chị em ruột bị đột tử. Nhiệt độ môi trường thấp hoặc quá cao. Cũi, nôi, gối không an toàn, nệm nước, giường mềm.
Bên cạnh đó, các yếu tố nguy cơ khác là tình trạng tăng thân nhiệt do nhiệt độ phòng quá nóng hoặc quấn quá nhiều quần áo, chăn to, trẻ ngủ sâu dẫn đến mất kiểm soát nhịp thở.
Theo TS.BS Lê Ngọc Duy, tử vong ở trẻ nhỏ do SIDS là vấn đề liên quan đến giấc ngủ, do đó cần nâng cao cảnh giác, tạo môi trường an toàn cho giấc ngủ của trẻ. Cha mẹ, người chăm sóc trẻ cần:
- Cho trẻ nằm ngửa khi ngủ. Thường xuyên quan sát trẻ. Sử dụng núm vú giả cho trẻ dưới 1 tuổi giúp mở thông đường thở.
- Để nhiệt độ phòng phù hợp, cho trẻ mặc quần áo thông thoáng, không trùm đầu trẻ. Đặt trẻ nằm trên đệm ít bị trũng.
- Không sử dụng gối, đồ chơi nhồi bông, chăn có nhiều lông hoặc quá lớn ở khu vực cũi/giường của trẻ.
- Trẻ sơ sinh, trẻ dưới 6 tháng tuổi cần nằm cũi, giường riêng, bên cạnh giường ngủ của người chăm sóc. Không sử dụng miếng đệm phụ trong cũi.
- Tiêm phòng đầy đủ, đúng lịch để nâng cao sức đề kháng cho trẻ.
- Mẹ cần chăm sóc thai nghén sớm và thường xuyên, nuôi con bằng sữa mẹ, không hút thuốc lá, uống rượu hoặc sử dụng ma túy trong thai kỳ và thời gian nuôi con nhỏ. Khi thấy trẻ có bất cứ dấu hiệu nào bất thường, cần cho trẻ đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám và điều trị kịp thời.
